Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2016

Ο Σταύρος Κουγιουμτζής ταξιδεύει στα Βαλκάνια...

Είναι γνωστό ότι στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων η ελληνική μουσική είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και είναι μάλλον συνηθισμένο φαινόμενο κάποιος ταξιδιώτης ν' ακούσει ελληνικά τραγούδια σε κάποια ταβέρνα στο Βελιγράδι ή στη Σόφια ή στην Κωσνταντινούπολη! Από τη δεκαετία του '60 σημειώνεται μια σοβαρή διείσδυση του ελληνικού τραγουδιού στις γειτονικές μας χώρες. 
Ο Σταύρος Κουγιουμτζής υπήρξε από τους πιο ευνοημένους αυτής της βαλκανικής επιτυχίας! Νωρίς νωρίς το τραγούδι του "Μη μου θυμώνεις μάτια μου" έγινε ένας μικρός παμβαλκανικός ύμνος! 
Προς τα τέλη του '60 κυκλοφόρησαν σε δίσκους 45 στροφών κάμποσα ακόμη τραγούδια του συνθέτη σε ξένες εκτελέσεις. Μεταξύ αυτών και τα τρία που έχω σ' αυτό το αρχειάκι που σας προσφέρω. Το πρώτο είναι το αγαπημένο "Αν δεις στον ύπνο σου ερημιά" σε στίχους του ίδιου που πρωτοερμήνευσε το 1961 ο Μανώλης Καναρίδης κι ένα χρόνο μετά η Μάριον Σίβα, πριν γίνει μεγάλη επιτυχία από τον Γιώργο Νταλάρα το 1969. Ωστόσο τον είχε προλάβει ο Σέρβος τραγουδιστής Diego Varagic που το ερμήνευσε στη σερβική γλώσσα σε δίσκο 45 στροφών που κυκλοφόρησε στο Βελιγράδι το 1968! 
Τον επόμενο χρόνο είχαμε την τρομαχτική επιτυχία του "Να 'τανε το '21", του τραγουδιού που έδωσε την ευκαιρία στον Κουγιουμτζή ν' αποκτήσει το πρώτο του σπίτι, όπως αποκάλυψε ο ίδιος σε κάποιο αυτοβιογραφικό του κείμενο. Το τραγούδι αυτό έκανε το γύρο των Βαλκανίων κι έτσι έχω εδώ δύο τέτοιες ξένες εκτελέσεις: Μία στην τουρκική γλώσσα από τη μεγάλη Τουρκάλα τραγουδίστρια Semiramis Pekkan (1969 ή 1970) κι άλλη μία στη σερβική από τη δημοφιλή ερμηνεύτρια Violeta Tomovska (1971). Ακούστε τα...


ΥΓ. Οι ευχαριστίες μου στον π. Αρτέμιο είναι το ελάχιστο που του οφείλω...

Τρίτη 27 Σεπτεμβρίου 2016

Η Ναυσικά Βουτυρά ερμηνεύει Καλομοίρη, Σπάθη και Λάβδα (1988)

Σας προσφέρω έναν σπανιότατο δίσκο μιας αξιόλογης λυρικής ερμηνεύτριας που ελάχιστοι μάλλον γνωρίζουν. Η υψίφωνος Ναυσικά Βουτυρά-Κυριακοπούλου (1905-1982) ερμηνεύει σε ηχογράφησεις διαφόρων χρονικών περιόδων μια σειρά τραγούδια τριών σημαντικών Ελλήνων λόγιων συνθετών της "Εθνικής Σχολής", του Μανόλη Καλομοίρη (1883-1962), του Θεόδωρου Σπάθη (1883-1943) και του Νικολάου Λάβδα (1879-1940) συνοδευόμενη στο πιάνο από την Κρινιώ Καλομοίρη και την Έλλη Νικολαΐδη.
Από τη σελίδα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής αντιγράφω ένα κατατοπιστικό βιογραφικό σημείωμα για την καλλιτέχνιδα:

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1905. Σπούδασε στο Εθνικό Ωδείο με τη Νίνα Φωκά (δίπλωμα 1930). Πρωτοεμφανίστηκε ως μονωδός στην όπερα Ο Πρωτομάστορας (Θέατρο Ολύμπια, 1930). Στην αρχή της επαγγελματικής της σταδιοδρομίας ερμήνευσε, εκτός των έργων διεθνούς ρεπερτορίου, ρόλους σε λυρικά έργα του Μανώλη Καλομοίρη όπωςΤο δαχτυλίδι της μάνας (1928, 1931) κ.ά.. Με την Κασιμάτειο υποτροφία σπούδασε στο Παρίσι και τη Βιέννη, όπου είχε γνωρίσει τον Βάλτεφ Πφέφερ. Στη δεκαετία του 1930 τραγούδησε στους Ραδιοσταθμούς Βιέννης και Πράγας (1935) και εμφανίστηκε σε συναυλία με τη Φιλαρμονική του Βουκουρεστίου (1938). Διέπρεψε στο γερμανικό ρεπερτόριο και στην οπερέτα. Διετέλεσε στέλεχος της ΕΛΣ από την ίδρυση της, πρωταγωνιστώντας στην εναρκτήρια παράσταση της οπερέτας Η νυχτερίδα [Die Fledermaus]. Κατά την περίοδο 1940/57 τραγούδησε στην ΕΛΣ σε επτά όπερες και έξι οπερέτες, σε συνολικώς 40 παραγωγές ή/και αναβιώσεις παραγωγών. Εμφανίστηκε στα έργα: Μαντάμα Μπαττερφλάι [Madama Butterfly], Βοκκάκιος [Boccacio], Η xώρα του μειδιάματος [Das Land des Lächelns], Τζάννι Σκίκκι [Gianni Schicchi], Η εύθυμη χήρα [Die lustige Witwe], Μια νύχτα στη Βενετία [Eine Nacht in Venedig], Κοντέσσα Μαρίτσα [Gräfin Mariza], Τόσκα [Tosca], H κρητικοπούλα του Σπύρου Σαμάρα, Ta παραμύθια του Χόφμαν [Les contes d'Hoffmann], Το ρόδο του Τυρόλου [Der Vogelhändler], Φεντόρα/Fedora, O ιπτάμενος Ολλανδός [Der fliegende Holländer], Οι γάμοι του Φίγκαρο [Le nozze di Figaro]. Τραγούδησε στο Ηρώδειο στις παραγωγές των έργων Ηλέκτρα [Elektra] (1942), Ο Πρωτομάστορας (1943/44, 1950/51) και Ιφιγένεια εν Ταύροις [Iphigénie en Tauride] (1945/46, 1950/51). Έδωσε ρεσιτάλ στο Παρίσι (1947/58) και τραγούδησε στην Αμερική (Ιφιγένεια εν Ταύροις κ.ά). Από το 1962 διετέλεσε καθηγήτρια τραγουδιού στο Εθνικό Ωδείο. Πέθανε στην Αθήνα το 1982. Το Ελληνικό Πολιτιστικό Γραφείο έχει κυκλοφορήσει δίσκο με επιλεγμένες ηχογραφήσεις της, ενώ πλήρης παρουσίαση του ηχογραφημένου ρεπερτορίου της έχει κυκλοφορήσει σε δώδεκα κασέτες.

Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου 2016

Σταύρος Κουγιουμτζής: Δυο σπάνια τραγούδια με τη Μάριον Σίβα (1962)

Ο αγαπημένος συνθέτης Σταύρος Κουγιουμτζής πρωτοεμφανίστηκε στο δισκογραφικό στερέωμα το 1961 με το τραγούδι "Περιστεράκι" που ερμήνευσε η Ζωή Κουρούκλη συμμετέχοντας στο 3ο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού του ΕΙΡ. 
Μέχρι το 1970 που κυκλοφόρησε ο πρώτος μεγάλος του δίσκος ("Νάτανε το '21"), ο συνθέτης συνέχισε να ηχογραφεί τραγούδια σε δίσκους 45 στροφών διαδοχικά στις εταιρίες Philips/Fidelity, Lyra και Odeon. 
Ανάμεσα στα 45άρια αυτά περιλαμβάνονται και δύο με τη φωνή της ηθοποιού Μάριον Σίβα, τα οποία κυκλοφόρησαν το 1962 από τη Philips. Πρόκειται για τα τραγούδια: "Η αγάπη μου" & "Φεύγει η χαρά" (Philips 7833) και "Αν δεις στον ύπνο σου ερημιά" & "Όταν ήμουνα παιδί" (Philips 7835).
Εδώ σας προσφέρω το πρώτο από τα δυο αυτά 45άρια. Δύο όμορφα τραγούδια, σχεδόν άγνωστα στον πολύ κόσμο, ερμηνευμένα από τη Μάριον Σίβα, η οποία διέθετε ομολογουμένως πολύ ωραία φωνή. Το πρώτο ("Η αγάπη μου") έχει στίχους του ποιητή Γιώργου Θέμελη, με την υπογραφή του οποίου ηχογράφησε κάμποσα ακόμη τραγούδια ο συνθέτης, καθώς κι έναν ολοκληρωμένο δίσκο ("Ηλιοσκόπιο"), ενώ το δεύτερο ("Φεύγει η χαρά") έχει στίχους του Γιώργου Οικονομίδη.
Οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον αγαπητό φίλο Νίκο (π. Αρτέμιο) που μου παραχώρησε πρόθυμα το σπανιότατο αυτό δισκάκι. Χαρείτε το...




Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2016

Πέτρος Ταμπούρης: Έρθεις, δεν έρθεις (1991)

Ο Πέτρος Ταμπούρης είναι ένας εξαιρετικά ενδιαφέρων μουσικός με συστηματική ενασχόληση με την παραδοσιακή μουσική μέσα από μια μεγάλη σειρά σχετικών εκδόσεων από την αλήστου μνήμης εταιρία FM Records, της οποίας είχε τη γενική επιμέλεια. Τα πρώτα δείγματα αυτής της δραστηριότητάς του υπήρξαν οι σημαντικοί δίσκοι "Κρατήματα" (1990) και "Μισμαγιά" (1991).
Είναι επίσης σπουδαίος δεξιοτέχνης εκτελεστής στο παραδοσιακό όργανο κανονάκι. Συμμετείχε αρχικά στο σπουδαίο σχήμα "Δυνάμεις του Αιγαίου" και στη συνέχεια διετέλεσε για χρόνια στενός συνεργάτης του Νίκου Ξυδάκη δίνοντας στις ενορχηστρώσεις των τραγουδιών του εκείνο το πολύ όμορφο και διακριτό ηχόχρωμα.
Από τις αρχές της δεκαετίας του '90 δοκίμασε να συνθέσει πρωτότυπα δικά του τραγούδια και μας έδωσε μερικούς αξιόλογους κύκλους τραγουδιών: Έρθεις, δεν έρθεις (1991), Τα πορφυρά καμπάγια (1993), Χάδια και καρφιά (1995) και Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου (1998).
Ο δίσκος "Έρθεις, δεν έρθεις" κινείται στο ξυδακικό κλίμα που εκείνη την εποχή είχε ιδιαίτερη απήχηση. Ο ίδιος ο Ταμπούρης έγραψε τους στίχους. Εξαίρεση αποτελούν δύο τραγούδια ("Όλες τις αγάπες", "Έρθεις, δεν έρθεις" ή "Ρωμαντισμός"), τα οποία βασίζονται σε ποιήματα του Κωστή Παλαμά λειτουργώντας έτσι ως προανάκρουσμα της ολοκληρωμένης δουλειάς που θα μας παρουσιάσει ο συνθέτης πάνω στον μεγάλο ποιητή με το δίσκο "Δωδεκάλογος του Γύφτου".
Τα τραγούδια ερμηνεύει η Αλεξάνδρα Αδαμοπούλου, η οποία διαθέτει ωραία και καλοζυγισμένη φωνή. Η ίδια συμμετέχει επίσης και στο δίσκο "Μισμαγιά" που κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά.
Ο δίσκος κυκλοφόρησε μόνο σε βινύλιο, το οποίο είναι πια δυσεύρετο, από τη μικρή εταιρία "Ναυς", ενώ δεν έχει αξιωθεί ακόμη ψηφιακής έκδοσης.

Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου 2016

Ο Νότης Περγιάλης διαβάζει Καββαδία (1969)

Άλλο ένα σπάνιο και συγκλονιστικό ντοκουμέντο που βρέθηκε παραπεταμένο σε μια διαδικτυακή γωνιά. Ο καλός ηθοποιός και θεατρικός συγγραφέας Νότης Περγιάλης (1920-2009) διαβάζει πέντε ποιήματα του αγαπημένου ποιητή Νίκου Καββαδία (1910-1975). 
Ο συνθέτης Άκης Λυμούρης συνοδεύει την εκφραστικότατη ανάγνωση με μικρά μουσικά θέματα που διαμορφώνουν μιαν ιδιαιτέρως υποβλητική ατμόσφαιρα. Η ηχογράφηση έγινε το 1969. 
Σημειώνω ότι η συγκεκριμένη έκδοση έχει αξία ιστορικού ντοκουμέντου, γιατί είναι η πρώτη που εισάγει στην ελληνική δισκογραφία τον ποιητή Νίκο Καββαδία. Δυο χρόνια αργότερα ο Πάνος Σαββόπουλος θα παρουσιάσει τον πρώτο μελοποιημένο ποίημα του Καββαδία ("Αρμίδα") στο δίσκο "Επεισόδιο", ενώ το 1975 ο Γιάννης Σπανός με το τραγούδι "Ιδανικός κι ανάξιος εραστής" (από την "Τρίτη Ανθολογία") έκανε ευρύτερα γνωστό το όνομα του ποιητή. Ακολούθησαν δύο σημαντικές και ολοκληρωμένες μελοποιήσεις του Καββαδία, μία από τη Μαρίζα Κωχ το 1977 και άλλη μία, η πιο σημαντική, από τον Θάνο Μικρούτσικο το 1979 ("Ο Σταυρός του Νότου").
Σημειώνω επίσης ότι ο Περγιάλης και ο Λυμούρης την ίδια περίπου εποχή, στα τέλη του '60, είχαν ηχογραφήσει ακόμη δύο ανάλογους κύκλους ποιημάτων: Έναν με ποιήματα του Λόρκα κι άλλον ένα με ποιήματα του Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ. 


(c) 45'' vinyl | Στροφές | 1969 | mp3 @128 | Αυτοσχέδια εξώφυλλα

Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου 2016

Χρήστος Λεττονός: Στρατιωτικά (1982)

Έξι χρόνια μετά τη "Γραφειοκρατία" (1976) ο Χρήστος Λεττονός θα ηχογραφήσει τη δεύτερη προσωπική δουλειά του με τίτλο "Στρατιωτικά", η οποία έμελλε να αποτελέσει και το κύκνειο άσμα του. 
Συνεργάστηκε με το φίλο του στιχουργό Λάζαρο Ανδρέου, εκτός από δύο τραγούδια που έχουν στίχους του Γιώργου Μαρκόπουλου και του ίδιου, ενώ υπάρχει κι ένα σε στίχους του Κώστα Βίρβου που υπήρχε και στη "Γραφειοκρατία", εδώ όμως σε νέα ενορχήστρωση
Ο δίσκος, όπως είναι φανερό, συνιστά μια συγκεκριμένη θεματική ενότητα και καταγράφει τις προσωπικές εμπειρίες των δημιουργών από τη στρατιωτική τους θητεία.
Σε αντίθεση με την εξωστρέφεια των τραγουδιών της "Γραφειοκρατίας", αυτός ο δίσκος έχει έντονα εσωστρεφή και λυρικό χαρακτήρα, ενώ μια υπερβάλλουσα μελαγχολία διαχέεται στα περισσότερα τραγούδια, κάτι σαν μικρές ψιθυριστές εξομολογήσεις αβάσταχτης μοναξιάς και στέρησης. Στίχοι και μουσική απόλυτα προσαρμοσμένα σ' ένα τέτοιο κλίμα πνιγηρής ατμόσφαιρας.
Μερικές μελωδίες είναι πανέμορφες, με κορυφαία αυτή του "Τετάρτη βράδυ", του γνωστότερου τραγουδιού του δίσκου, που μας το γνώρισε λίγο νωρίτερα σε μια δική της ερμηνεία η Άλκηστη Πρωτοψάλτη. Πολύ τρυφερό το "Σε θυμάμαι συχνά" βασισμένο στο τραγούδι "Chelsea Hotel" του Leonard Cohen . Γνωστό είναι επίσης και το "Γιαυτό λοιπόν", όχι στη συγκεκριμένη εκτέλεση, αλλά σε εκτέλεση πάλι της Πρωτοψάλτη με άλλο τίτλο και άλλους στίχους ("Απόψε η νύχτα")
Την ατμοσφαιρική ενορχήστρωση υπογράφει ο Σταμάτης Κραουνάκης.

Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου 2016

Μελοποιημένα ποιήματα από βιβλία του Δημοτικού (1997)

Σας παρουσιάζω μια μεγάλη συλλογή μελοποιημένων παιδικών ποιημάτων από τα τεύχη του βιβλίου "Η Γλώσσα μου" και τα Aνθολόγια του Δημοτικού Σχολείου, η οποία πραγματοποιήθηκε από τη Διεύθυνση Εποπτικών Μέσων Διδασκαλίας του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων τον Σεπτέμβριο του 1997 με σχετική παραγγελία σε διάφορους Έλληνες συνθέτες με μεγαλύτερη ή μικρότερη θητεία στο είδος αυτού του τραγουδιού.
Σύμφωνα με τη σχετική προκήρυξη, σκοπός του έργου είναι "η εξοικείωση και αισθητική προσαρμογή των μικρών μαθητών στο γλωσσικό μάθημα και ιδιαίτερα στην ποίηση μέσω του ρυθμού και της μουσικής, καθώς και η χρήση του από εκπαιδευτικούς ως εποπτικού μέσου διδασκαλίας".
Το προϊόν αυτής της πρωτοβουλίας είχε τη μορφή διπλής κασέτας που διανεμήθηκε στα σχολεία. Η ψηφιακή μεταγραφή στο format του διπλού CD έγινε από μένα με την αντίστοιχη προσαρμογή των εξωφύλλων, ώστε να περιέχονται όλες οι σχετικές λεπτομέρειες της έκδοσης.
Είναι μια άκρως αξιέπαινη πρωτοβουλία του υπουργείου που σπάνια βρίσκουμε από πλευράς κάποιου επίσημου φορέα. Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στα ονόματα που συμμετέχουν σ' αυτή τη δουλειά. Ακούστε λοιπόν τους συνθέτες: Θόδωρος Αντωνίου, Νένα Βενετσάνου, Περικλής Κούκος, Μίμης Πλέσσας, Γιάννης Δροσίτης, Μιχάλης Τρανουδάκης, Χρήστος Λεοντής, Μαρίζα Κωχ, Γιώργος Χατζηνάσιος και Νότης Μαυρουδής.
Και βέβαια πληθώρα ποιητών: Κωστής Παλαμάς, Οδυσσέας Ελύτης, Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Βασίλης Ρώτας, Ρένα Καρθαίου, Τέλλος Άγρας, Γιάννης Ρίτσος, Γεώργιος Βιζυηνός, Αλέξανδρος Πάλλης, Κώστας Μόντης, Διονύσιος Σολωμός, Άγγελος Σικελιανός, Γεώργιος Βερίτης και κάποιοι άλλοι ελάσσονες.
Ερμηνεύουν μερικές από τις πιο αξιόλογες φωνές του ελληνικού τραγουδιού, όπως: Νένα Βενετσάνου, Μαρίζα Κωχ, Σοφία Μιχαηλίδου, Έλλη Πασπαλά, Λάκης Λαζόπουλος, Γιάννης Κούτρας, Γιάννης Σαμψιάρης, Μαίρη Έσπερ κ.ά.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν κάποια ποιήματα που περιλαμβάνονται σε διπλή μελοποίηση από διαφορετικούς συνθέτες. Κάποια άλλα μας είναι ήδη γνωστά από προηγούμενες εκδόσεις τους, όπως αυτά του Ελύτη σε μουσική Τρανουδάκη. Ορισμένα άλλα επίσης έχουν συμπεριληφθεί και στην κατοπινή προσωπική δισκογραφία κάποιων καλλιτεχνών, όπως της Μαρίζας Κωχ και του Νότη Μαυρουδή ("Ανθολόγιο").

Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου 2016

Χρήστος Λεττονός: Γραφειοκρατία (1976)

Ο Χρήστος Λεττονός (1946-1994) υπήρξε ένας αξιόλογος καλλιτέχνης με σύντομο πέρασμα από την ελληνική δισκογραφία λόγω του απροσδόκητου τερματισμού του βίου του με πολύ τραγικό τρόπο. 
Έγινε γνωστός περισσότερο ως τραγουδιστής με κυριότερες συμμετοχές του αυτές στους δίσκους του Δήμου Μούτση "Μαρτυρίες" (1974) και "Τετραλογία" (1975). Συμμετείχε επίσης στον "Μορμόλη" (1974) του Γιάννη Σπανού και στο "Ελλαδέξ" (1975) του Γιάννη Λογοθέτη. 
Υπήρξε όμως και πολύ ενδιαφέρων συνθέτης τραγουδιών, είτε σκόρπιων με τη φωνή της Άλκηστης Πρωτοψάλτη ("Τετάρτη βράδυ", "Οι δρόμοι σε γέλασαν", "Απόψε η νύχτα", "Να 'ρχόσουνα βρε μάτια μου"), είτε συγκεντρωμένων σε δύο προσωπικούς δίσκους 33 στροφών ("Γραφειοκρατία", "Στρατιωτικά").
Ο πρώτος προσωπικός δίσκος του Χρήστου Λεττονού με τίτλο "Γραφειοκρατία" κυκλοφόρησε από την Columbia το 1976. Οι στίχοι γράφτηκαν από τον πολύπειρο και αρχιμάστορα του λαϊκού τραγουδιού Κώστα Βίρβο, κρατικό υπάλληλο και γνώστη από πρώτο χέρι της δυσκαμψίας του ελληνικού δημοσίου και της αδηφάγου γραφειοκρατίας που το χαραχτηρίζει. 
Μικρά στιγμιότυπα καθημερινής τρέλας από τα πολύπλοκα γρανάζια αυτού του δυσκίνητου κήτους αποτελούν τη θεματολογία του δίσκου. Ο θεατρικός τους χαρακτήρας είναι έκδηλος. Θα μπορούσαν εύκολα αυτά τα τραγούδια να μεταφερθούν στη σκηνή ως μικρά θεατρικά μονόπρακτα πικρής σάτιρας.  Βρίσκονται πολύ κοντά στο ύφος των "Μικροαστικών" και κυρίως των "Απλών μαθημάτων πολιτικής οικονομίας" του Λουκιανού Κηλαηδόνη που είχαν κυκλοφορήσει λίγο νωρίτερα.
Η μουσική του Λεττονού, φροντισμένη ενορχηστρωτικά από τον ικανότατο Γιάννη Κιουρκτσόγλου, είναι απλή κι εύληπτη με ηλεκτρικό προσανατολισμό. Ερμηνεύει κυρίως ο ίδιος ο συνθέτης με την ωραία κι εκφραστική φωνή του, ενώ τον συνοδεύουν η Ξένια Ζερβού και ο Χρήστος Κυριαζής.


  (c) EMI Columbia | LP | 1976

Χρήστος Λεοντής, Θάνος Μικρούτσικος: Συναυλίες '81 (1981)

Το καλοκαίρι του 1981 συναντήθηκαν σε μια ιστορική σειρά συναυλιών δύο παλιοί συνοδοιπόροι από τα χρόνια του '60 κι ένας νεότερος ομότεχνός τους. Ήταν ο Μάνος Λοΐζος κι ο Χρήστος Λεοντής οι παλιοί και ο Θάνος Μικρούτσικος ο νεότερος. Όλοι τους εκείνη την εποχή βρίσκονταν στο αποκορύφωμα της δημιουργικής τους πορείας. 
Βέβαια ο Μάνος Λοΐζος μ' αυτή τη συμμετοχή του εδώ κάνει το κύκνειο άσμα του, μερικούς μήνες πριν φύγει για πάντα από κοντά μας. Ήταν μαζί τους τις πρώτες ημέρες των συναυλιών (1-9 Ιουλίου 1981), ενώ στη συνέχεια έμειναν οι δύο μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. Τα συμβατικά εμπόδια των διαφορετικών εταιριών, όπου ανήκαν οι τρεις δημιουργοί, είχαν ως συνέπεια δυστυχώς ότι τελικά σ' αυτόν το δίσκο καταγράφηκε υλικό μόνο του Λεοντή και του Μικρούτσικου και απουσιάζει ο εξολοκλήρου ο Λοΐζος. 
Όσον αφορά στο περιεχόμενο του δίσκου, έχουμε ανάμικτο υλικό με παλιότερα και καινούργια τραγούδια και των δύο δημιουργών. Μάλιστα σε αρκετά απ' αυτά οι δύο συνθέτες εναλλάσσονται στην ενορχήστρωση των κομματιών, καθώς ο ένας έχει φροντίσει κάποια τραγούδια του άλλου. 
Από τα καινούργια, άξια μνημόνευσης είναι τα τέσσερα ανέκδοτα του Θάνου Μικρούτσικου σε ποίηση του Μιχάλη Γκανά, του Φρανσουά Βιγιόν και του Μπρεχτ, που ερμηνεύουν συγκλονιστικά η Μαρία Δημητριάδη και ο Σάκης Μπουλάς
Άξια προσοχής επίσης τρία τραγούδια του Λεοντή, το "Νανούρισμα" σε ποίηση Νικηφόρου Βρετάκου (από τα πρώτα του συνθέτη), το συγκινητικό "Χίλιοι φυλάνε" σε στίχους Μάνου Ελευθερίου και ο "Οδηγητής" σε ποίηση Κώστα Βάρναλη, με ερμηνευτή τον ίδιο τον συνθέτη. Μαζί με τη Μαρία Δημητριάδη τραγουδούν επίσης δύο άξιοι ερμηνευτές, ο Γιώργος Μεράντζας και ο Γιάννης Θωμόπουλος
Εξαιρετικός δίσκος-ντοκουμέντο που ατυχώς η ψηφιακή εποχή μας συνεχίζει να τον αγνοεί επιδεικτικά!


Δευτέρα 19 Σεπτεμβρίου 2016

Θάνος Μικρούτσικος: Πολιτικά Τραγούδια (1975)

Τα «Πολιτικά Τραγούδια» είναι ένας δίσκος-σταθμός στην πορεία του ελληνικού τραγουδιού: Πρώτα πρώτα, γιατί μας συστήνει έναν νέο συνθέτη, τον Θάνο Μικρούτσικο, οποίος στη συνέχεια θα αναδειχθεί σε κορυφαίο δημιουργό. Έπειτα, γιατί μας συστήνει τον μεγάλο ποιητή Ναζίμ Χικμέτ, ο οποίος θα γίνει ένας από τους δημοφιλέστερους ξένους ποιητές στη χώρα μας. Κι ακόμη, γιατί ο δίσκος αυτός μας εισάγει έναν ήχο αλλιώτικο και ασυνήθιστο με απολύτως νέα αντίληψη στην ενορχηστρωτική του γραμμή.
Ο Θάνος Μικρούτσικος έδειξε με το πρώτο του κιόλας αυτό φανέρωμα τις εντελώς ιδιαίτερες συνθετικές του ικανότητες. Παρόλο που στα τραγούδια του παίζει κυρίαρχο ρόλο ο λόγος, συνήθως ποιητικός και πάντα εκλεκτικός, είναι δύσκολο να μην προσέξει πάνω απ’ όλα ο ακροατής τον χαρακτηριστικό και αδρό ηχοχρωματικό ορχηστρικό καμβά που ντύνει αυτά τα τραγούδια. Πνευστά και κρουστά σε πρώτο πλάνο. Σε ασυνήθιστους αλλά αρμονικούς ή, όταν είναι αναγκαίο, δυναμικούς συνδυασμούς. Χωρίς να αποκλείονται τα συμβατικά όργανα, όπως η κιθάρα και το μπουζούκι. Κι αίφνης, μετά την επαναστατική έκρηξη κάποιας σύνθετης ενόργανης απογείωσης, τα ήρεμα στάσιμα μιας αέρινης μελωδίας. Ένας ποταμός ρυθμών και μελωδιών. Μια «σπατάλη» μουσικών ιδεών που διατρέχει άφοβα όλα τα πεδία του μουσικού σύμπαντος, από την κλασική ή καλύτερα νεοκλασική παράδοση ως τη τζαζ, το ροκ και το λαϊκό τραγούδι.  Άραγε είχε άδικο ο Μάνος Χατζιδάκις που τον χαρακτήρισε ως έναν ποταμό που στην κοίτη του κυλάει χρυσάφι;
Τα «Πολιτικά Τραγούδια» κυκλοφόρησαν το 1975, ένα χρόνο μετά τη Μεταπολίτευση και την «αναστάτωση» που προκάλεσε η απελευθέρωση του απαγορευμένου έργου του Μίκη Θεοδωράκη. Ο Μικρούτσικος έρχεται να επαναπροσδιορίσει το περιεχόμενο και το ύφος του πολιτικού τραγουδιού. Συμπαραστάτες του σ’ αυτόν το δρόμο βρήκε τους στιβαρούς στίχους δύο ξένων ποιητών: Του Τούρκου Ναζίμ Χικμέτ (1902-1963) και του Γερμανού Βολφ Μπίρμαν (1936-). Δυο ποιητές που ανήκουν στην κατηγορία των αντιφρονούντων απέναντι στα καταπιεστικά καθεστώτα της πατρίδας τους. 
Ο δίσκος μοιράζεται εμφανώς σε δύο ενότητες αφιερωμένες αντίστοιχα στους δύο ποιητές:
Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει 6 μελοποιημένα ποιήματα του Μπίρμαν μεταφρασμένα από τον Δημοσθένη Κούρτοβικ. Λόγος σκληρός, δηκτικός και ωμά σαρκαστικός. Η «Μπαλάντα για τους ασφαλίτες» συγκεντρώνει απόλυτα όλα αυτά τα χαρακτηριστικά. Και πόσο εντυπωσιακά το ποίημα αυτό μοιάζει σαν να γράφτηκε σήμερα και να μιλά για την τωρινή πραγματικότητα που ζούμε στον τόπο μας! Αλλά το πιο ξεχωριστό τραγούδι αυτής της ενότητας είναι το τελευταίο, το πολυτραγουδισμένο «Αυτούς τους έχω βαρεθεί», που το ασθματικό του κρεσέντο σε παρασύρει σ' έναν καταιγιστικό ρυθμό.
Το δεύτερο μέρος του δίσκου περιλαμβάνει 7 ποιήματα του Ναζίμ Χικμέτ, τα τέσσερα μεταφρασμένα από τον Γιάννη Ρίτσο και τα υπόλοιπα από τον Γιώργο Παπαλεονάρδου. Τρία από αυτά τα τραγούδια είναι εξαιρετικά κι έχουν κερδίσει ήδη τη μάχη με το χρόνο: «Αν η μισή μου καρδιά» (όπου ο ποιητής εκφράζει έμμεσα τη βαθιά του αγάπη για την Ελλάδα), «Χιονίζει μες στη νύχτα» (αναφορά στον ισπανικό εμφύλιο) και «Η πιο όμορφη θάλασσα» (με το τρυφερά αισιόδοξο μήνυμά του).
Τέλος, αξίζει να γίνει ιδιαίτερη αναφορά στη μεγάλη ερμηνεύτρια αυτών των ξεχωριστών τραγουδιών, τη Μαρία Δημητριάδη. Με μια μόνο λέξη, η ερμηνεία της χαρακτηρίζεται συγκλονιστική. Μια ερμηνεία που σφράγισε ανεξίτηλα αυτά τα τραγούδια και τα απογείωσε. Αυτή ήταν η αρχή μιας λαμπρής συνεργασίας της με τον Θάνο Μικρούτσικο, που κράτησε μέχρι τα πρώτα χρόνια της επόμενης δεκαετίας και έδωσε μια εξαιρετική σειρά δίσκων, που σήμερα θεωρούνται πλέον κλασικοί.

Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2016

Ο Θάνος Μικρούτσικος μελοποιεί Καρυωτάκη (1972)

Ο ποιητής Κώστας Καρυωτάκης (1896-1928) σημάδεψε την πορεία της νεοελληνικής ποίησης από τη γενιά του '30 και δώθε ασκώντας ισχυρή επίδραση στους νεωτερικούς μας ποιητές, όπως ο Σεφέρης και ο Ρίτσος. 
Η ποίησή του, παρά το ισχυρό πεσιμιστικό της μήνυμα, αγαπήθηκε πολύ, πράγμα που εκφράστηκε και από τις αμέτρητες μελοποιήσεις που γνώρισε από συνθέτες του τραγουδιού ή και της λόγιας μουσικής. 
Πρώτος ο Νίκος Μαμαγκάκης μελοποίησε στις αρχές του '60 τα ποιήματα "Ο Μιχαλιός" και "Καράβι αλαργινό" σε ακραιφνώς λαϊκή φόρμα. Το 1966 ο Μίμης Πλέσσας μελοποίησε την "Κυριακή" σε ύφος λιτής μπαλάντας για κιθάρα και φωνή, ενώ το 1968 ο Γιάννης Σπανός έγραψε το γοητευτικό τραγούδι "Μόνο".
Το 1969 και το 1972 με δύο διαδοχικά δισκάκια 45 στροφών έκανε την πρώτη δισκογραφική του εμφάνιση ο Θάνος Μικρούτσικος. Τα διασκάκια αυτά ήταν βασισμένα σε ποίηση του Κώστα Καρυωτάκη. Το 1969 βγήκαν τα τραγούδια "Μυγδαλιά" και "Ένα σπιτάκι", ενώ το 45άρι του 1972 - αυτό που σας προσφέρω εδώ - έχει τα ποιήματα "Δον Κιχώτες" και "Είμαστε κάτι ξεχαρβαλωμένες κιθάρες". Τα ερμηνεύει η Μαρίζα Κωχ που τότε ακόμη ήταν στο ξεκίνημα της προσωπικής της καριέρας έχοντας μόλις κυκλοφορήσει το δίσκο "Αραμπάς" (1971). 
Η μουσική του Μικρούτσικου ελάχιστη σχέση έχει με το μετέπειτα οικείο ύφος του. Κινείται καθαρά στο χώρο του ροκ, αν και η χρήση κάποιων πνευστών στο δεύτερο τραγούδι ενέχει σπέρματα από τα ηχητικά γνωρίσματα του συνθέτη, όπως εμφανίστηκαν το 1975 με τα "Πολιτικά Τραγούδια".

Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου 2016

Σταύρος Κουγιουμτζής: Τα πρώτα τραγούδια (1961-1967)

Ο αγαπημένος συνθέτης Σταύρος Κουγιουμτζής (1932-2005) υπέγραψε τον πρώτο του μεγάλο δίσκο 33 στροφών μόλις το 1970 ("Νάτανε το '21") στη Minos, όταν είχε ήδη πατήσει τα 38 του χρόνια! Είχε όμως προηγηθεί μια ολόκληρη δεκαετία δημιουργικής παρουσίας, αφού το πρώτο του τραγούδι ("Περιστεράκι") ηχογραφήθηκε το 1961.
Μέσα στη δεκαετία λοιπόν του '60 ηχογράφησε σε δίσκους 45 στροφών καμιά 40αριά τραγούδια συνεργαζόμενος διαδοχικά με τις εταιρίες Philips/Fidelity, Lyra και Odeon/Minos. Από τις εταιρίες αυτές δυστυχώς μόνο η Lyra έχει κάνει ως τώρα μια συγκεντρωτική έκδοση 14 τραγουδιών του με τον τίτλο "Σε πρώτη εκτέλεση: 14 τραγούδια" (1983), παραλείποντας όμως εντελώς ανεξήγητα άλλα δύο που είχε στο ρεπερτόριό της ("Στο πρώτο γλυκοχάραμα", "Όταν θαρθείς") κι έτσι χάθηκε δυστυχώς η ευκαιρία για μια ολοκληρωμένη έκδοση.
Πάλι καλά πάντως! Γιατί το συμμάζεμα όλων αυτών των σκόρπιων τραγουδιών του συνθέτη δεν στάθηκε καθόλου εύκολη δουλειά και, παρόλο που την ξεκίνησα εδώ και χρόνια, δεν την έχω ολοκληρώσει ακόμη στο 100%. 
Σε τούτη τη συλλογή λοιπόν έχω συγκεντρωμένα όλα (πλην ενός) τα τραγούδια της περιόδου 1961-1967 παραλείποντας βέβαια τα 14 που περιέχονται στη συλλογή της Lyra, η οποία κυκλοφορεί στο εμπόριο. Μερικά τα έχω σε διπλές εκτελέσεις, μιας και όλες έγιναν σχεδόν ταυτόχρονα και μπορούν να θεωρηθούν συμβατικά ως πρώτες. Λίγα από τα τραγούδια αυτά βρίσκονται σε διάφορες ψηφιακές συλλογές, ενώ τα περισσότερα προέρχονται από παλιά 45άρια, με καλό ήχο πάντως. Περιόρισα χρονικά τη συλλογή στο διάστημα 1961-1967, γιατί στη συνέχεια όλα τα 45άρια του Κουγιουμτζή με ερμηνευτές τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, τον Γιάννη Πάριο, τον Γιώργο Νταλάρα και τον Γιάννη Καλατζή είναι εύκολα διαθέσιμα σε πολλές ψηφιακές συλλογές της Minos/EMI.
Εδώ ο πλήρης κατάλογος των τραγουδιών του Σταύρου Κουγιουμτζή:
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF% ... E%AE%CF%82
Το μόνο τραγούδι που δε βρέθηκε ακόμη και το αναζητώ εναγωνίως είναι το
"Φεύγει η χαρά" με τη Μάριον Σίβα (Philips, 1962)


& ξεχωριστά το Πρώτο γλυκοχάραμα


Τρίτη 13 Σεπτεμβρίου 2016

Γιώργος Μεράντζας: Ζωντανές ηχογραφήσεις στο Χαμάμ (2011)

Ο Γιώργος Μεράντζας υπήρξε ένας υπέροχος τραγουδιστής που διέγραψε μια σύντομη πορεία στο ελληνικό τραγούδι στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '70 και στα πρώτα χρόνια του '80, ενώ στη συνέχεια χάθηκε από το προσκήνιο κάνοντας απλώς κάποιες σποραδικές επανεμφανίσεις, ώσπου στη διετία 2010-2011 έδωσε ένα νέο δυναμικό παρών, για να αποσυρθεί και πάλι αμέσως μετά! 
Η παρουσία του σφραγίστηκε με μερικές αξεπέραστες ερμηνείες σε τραγούδια δύο μεγάλων συνθετών μας, του Χρήστου Λεοντή ("Παραστάσεις", "Μαντζουράνα στο κατώφλι", "Συναυλίες '81") και του Θάνου Μικρούτσικου ("Φουέντε Οβεχούνα", "Τροπάρια για φονιάδες", "Ο Γέρος της Αλεξάνδρειας", "Ιχνογραφία")
Μετά την αποχώρησή του από τα μουσικά πράγματα κατέφυγε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, εκεί πάνω στα αγέρωχα Τζουμέρκα των Ιωαννίνων, όπου καταπιάστηκε με τον ορεινό τουρισμό και έχτισε έναν υπέροχο ξενώνα μέσα στα έλατα κοντά στο κεφαλοχώρι Πράμαντα και πλάι στον ποταμό Άραχθο.
Το 2010 ηχογράφησε τον δεύτερο μόλις προσωπικό του δίσκο με τίτλο "Όλα είναι εδώ", 23 χρόνια μετά τον πρώτο του ("Επόμενος σταθμός"). Η δισκογραφική του αυτή αφύπνιση αποτέλεσε και το έναυσμα για μια σειρά ζωντανών εμφανίσεων στη μουσική σκηνή Χαμάμ τον Φεβρουάριο του 2011 ερμηνεύοντας κυρίως άλλα τραγούδια από αυτά που περιλαμβάνει το προσωπικό του δισκογραφικό ρεπερτόριο. Παρά το πέρασμα του χρόνου (60 χρονών τότε) η φωνή του παραμένει απολύτως ακμαία και εκφραστική, με αποτέλεσμα αυτές οι ζωντανές ηχογραφήσεις να είναι εξαιρετικές και να δίνουν νέες διαστάσεις στα συγκεκριμένα τραγούδια. Στα φωνητικά τον συνοδεύει η Ασπασία Στρατηγού, ενώ τη μικρή ορχήστρα αποτελούν ο Dasho Kurti (ακορντεόν, πλήκτρα), ο Βασίλης Κετεντζόγλου (κιθάρες) και ο Αποστόλης Βαγγελάκης (πνευστά).
Είχα την ευκαιρία αυτό το καλοκαίρι να περάσω ένα ονειρεμένο Σαββατοκύριακο στο "Ξενείον" του Γιώργου Μεράντζα στα Τζουμέρκα και να ξετρυπώσω ένα ψηφιακό δισκάκι με 14 τραγούδια από τις εμφανίσεις του τραγουδιστή στο Χαμάμ. Ψάχνοντας στο διαδίκτυο εντόπισα ακόμη 11 τραγούδια από εκείνες τις εμφανίσεις κι έτσι έφτιαξα αυτή τη συλλογή που σας προσφέρω. Ο ήχος είναι άριστης ποιότητας.


Δευτέρα 12 Σεπτεμβρίου 2016

Ηλίας Ανδριόπουλος: Κύκλος Σεφέρη (1976)

Με το δίσκο "Κύκλος Σεφέρη" σημειώνεται το 1976 η πρώτη εμφάνιση του Ηλία Ανδριόπουλου στη δισκογραφία και μάλιστα ιδιαίτερα εντυπωσιακή και φιλόδοξη, αν αναλογιστεί κανείς το μέγεθος του ονόματος που υπογράφει τους στίχους αυτών των πρώτων του τραγουδιών, αλλά και το ξεχωριστό εκτόπισμα του βασικού του ερμηνευτή, ο οποίος βρισκόταν στο πλήρες απόγειο της ακμής του.
Βρισκόμαστε μόλις πέντε χρόνια μετά το θάνατο του μεγάλου ποιητή Γιώργου Σεφέρη (1900-1971), που ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής και για το νόμπελ που κόμισε στην πτωχή του πατρίδα, αλλά και για τα κοσμαγάπητα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη που προέκυψαν από την ποίησή του ("Στο περιγιάλι το κρυφό" , "Κράτησα τη ζωή μου", "Λίγο ακόμα" κ.ά.), όπως και για την περίφημη αντιδικτατορική του δήλωση το 1969.
Η ποίηση του Σεφέρη λοιπόν αποτέλεσε και το μουσικό εφαλτήριο του νέου συνθέτη. Η πρωτόλεια αυτή δισκογραφική του κατάθεση περιλαμβάνει δέκα μελοποιημένα ποιήματα κι ένα ακόμη σε μορφή απαγγελίας. Πρόκειται για ένα δίσκο άνισο, κατά τη γνώμη μου, με εμφανή τα στοιχεία του άγχους απ' τη μεριά του συνθέτη, καθώς φαίνεται η προσπάθειά του να τα "δώσει όλα", για να μπορέσει να δώσει ένα ισχυρό στίγμα στο χώρο. Έτσι στο έργο συνυπάρχουν εξαιρετικές, αλλά και μέτριες στιγμές. Κάποιες φορές η μουσική κυλάει αβίαστα και τότε προκύπτουν "κανονικά" τραγούδια που ακούγονται με ξεχωριστό ενδιαφέρον, όπως τα: "Σαντορίνη", "Συκομουριά", "Όνειρο" και "Εδώ τελειώνουν τα έργα". Άλλες πάλι φορές η μελωδία αποπροσανατολίζεται και γίνεται δύσκαμπτη στην απέλπιδα προσπάθειά της να παρακολουθήσει την αντισυμβατική προσωδία των στίχων. Η σύγκριση, π.χ., του τραγουδιού "Κι αν ο αγέρας φυσά" με την αντίστοιχη εξαιρετική μελοποίηση του Δήμου Μούτση από την "Τετραλογία" είναι απολύτως εύγλωττη.
Τα τραγούδια ερμηνεύονται από τον Νίκο Ξυλούρη στα όρια του απόλυτου, πράγμα που μάλλον δεν προκαλεί καμία εντύπωση μετά τα ηχηρά διαπιστευτήρια που είχε δώσει τα αμέσως προηγούμενα χρόνια, έχοντας μάλιστα ήδη ερμηνεύσει μελοποιημένα ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη και στο δίσκο "Στράτης ο Θαλασσινός..." (1973) του Γιάννη Μαρκόπουλου. Μαζί του η νεοφώτιστη τότε Άλκηστη Πρωτοψάλτη, η οποία εντυπωσιάζει με την απροσδόκητα ώριμη ερμηνεία της. Συμμετέχει επίσης ο ηθοποιός Αλμπέρτος Εσκενάζη απαγγέλλοντας το ποίημα "Τρεις βράχοι"
Να σημειώσω ότι κάποια από αυτά τα τραγούδια θα τα ξαναβρούμε σε νέες εκτελέσεις στο δίσκο του συνθέτη "Αργοναύτες" (1998) με τις φωνές της Νένας Βενετσάνου και του Μανώλη Μητσιά, σε μια απόδοση κάπως πιο υποτονική της πρωτότυπης.

Σάββατο 10 Σεπτεμβρίου 2016

Η Χορωδία Κέρκυρας τραγουδά Βασίλη Κουμπή & Μιχάλη Τερζή (1980)

Άλλο ένα σπάνιο και ξεχασμένο βινύλιο του 1980. Ένας χορωδιακός δίσκος με την κοινή συμμετοχή των συνθετών Βασίλη Κουμπή και Μιχάλη Τερζή.
Ο πατρινός συνθέτης Βασίλης Κουμπής (1940-2003) προέρχεται από την εποχή του Νέου Κύματος, όταν είχε ηχογραφήσει κάμποσα όμορφα τραγούδια που έγιναν επιτυχίες με τα πρώτα ονόματα της εποχής, όπως ο Μιχάλης Βιολάρης, η Καίτη Χωματά και άλλοι. Έξι από τα τραγούδια του εκείνης της εποχής ακούγονται σ' αυτόν το δίσκο. Ανάμεσά τους οι επιτυχίες "Γιακουμής", "Καραβάκια" και "Χαρίλαος". Ο μικρός αυτός κύκλος των έξι τραγουδιών έχει τον τίτλο "Αναδρομή"
Αντίστοιχα, το δεύτερο μέρος του δίσκου καλύπτεται από έναν άλλο μικρό κύκλο έξι τραγουδιών του συνθέτη Μιχάλη Τερζή και ονομάζεται "Παραλλαγές". Ανάμεσα στα τραγούδια αυτά βρίσκουμε και δύο μελοποιημένα ποιήματα ("Γεια σας τριαντάφυλλα, "Ανατολή") του Κωστή Παλαμά.
Όλα τα τραγούδια βέβαια είναι σε δεύτερη εκτέλεση, κατάλληλα διασκευασμένα για χορωδία. Ερμηνεύονται από τη Χορωδία Κέρκυρας με σολίστ τον Θόδωρα Βεκιάρη. Τη χορωδία διευθύνει ο Σπύρος Χαρτοφύλακας.


Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου 2016

Ευάγγελος Πιτσιλαδής: Θαλασσάκι μου (1972)

Μετά από μια ενδιαφέρουσα παρουσία στο χώρο του ελληνικού τραγουδιού στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '60, όταν γνώρισε αξιόλογες επιτυχίες με λαϊκά τραγούδια που ερμήνευσαν κυρίως η Βίκυ Μοσχολιού, η Μαρινέλλα κι ο Σταμάτης Κόκοτας, αλλά και ποπ, όπως το περίφημο "Καλοκαίρι" με τον Τόνι Πινέλλι, ο Ευάγγελος Πιτσιλαδής ξεκίνησε την κυρίως συνθετική του δραστηριότητα περνώντας πλέον στους δίσκους 33 στροφών, αρχικά με ελαφρολαϊκά τραγούδια και στη συνέχεια με κάποιους ιδιαίτερους instumental δίσκους με τη συμμετοχή γνωστών ηθοποιών.  
Προηγήθηκαν οι δίσκοι "Πυροτεχνήματα" (1969), "Το ναυτικό μας" (1970) και "Τα κίτρινα ρολόγια" (1972) κι ακολούθησε το "Θαλασσάκι μου", ένας δίσκος εμπνευσμένος από τη θάλασσα και τις ιστορικές μνήμες που συνδέονται μαζί της. Αποτέλεσε δηλαδή ένα είδος συνέχειας στο ειδικό αφιέρωμα που είχε κάνει ο συνθέτης το 1970 στο Πολεμικό Ναυτικό με το δίσκο "Το Ναυτικό μας". Η δεύτερη όψη άλλωστε ξεκινά με το "Εμβατήριον της Ναυτικής Εβδομάδας" παιγμένο από τη μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού. Στον επίλογο ακούμε το ομώνυμο νησιώτικο τραγούδι στην κλασική ερμηνεία της μεγάλης Αιμιλίας Χατζηδάκη. Τα υπόλοιπα 11 τραγούδια είναι πρωτότυπες συνθέσεις του Πιτσιλαδή. 
Δεν γνώρισαν ιδιαίτερη επιτυχία αυτά τα τραγούδια, παρόλο που ερμηνεύονται από δύο μεγάλα ονόματα της εποχής, τον Μιχάλη Βιολάρη και την Καίτη Χωματά. Συμμετέχουν επίσης ο Δημήτρης Ζευγάς και ο ξεχασμένος λαϊκός τραγουδιστής Δημήτρης Ξενίδης (θυμίζει έντονα τη φωνή του Γιάννη Θωμόπουλου). Οι στίχοι είναι του Γιάννη Κιούρκα, του Δημήτρη Ιατρόπουλου και του Σ. Μιχαλόπουλου.




(C) LP | LYRA/ZODIAC |

Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 2016

Θέμης Ανδρεάδης: Σαν ξαφνικό ταξίδι (1982)

Ο Θέμης Ανδρεάδης κυριάρχησε στα χρόνια του '70 ως σατιρικός τραγουδιστής συνεργαζόμενος στενά με τον στιχουργό (και ευκαιριακά συνθέτη) Γιάννη Λογοθέτη. Ήταν τόσο ισχυρή η τυποποίησή του στο ρόλο αυτό, ώστε πέρασαν τελείως απαρατήρητες κάποιες σποραδικές απόπειρές του να ερμηνεύσει και άλλα πράγματα, όπως μερικά πανέμορφα και τρυφερά τραγούδια του Γιάννη Μαρκόπουλου ("Όχι δεν πρέπει", "Πού πάτε λοιπόν" κλπ.), με τα οποία ξεκίνησε την καριέρα του.
Φαίνεται όμως πως η στερεότυπη αυτή εικόνα συγκάλυψε παραπλανητικά μια ισχυρή λυρική φλέβα που διαθέτει ο συγκεκριμένος καλλιτέχνης, ο οποίος στην κορύφωση της καριέρας του εγκατέλειψε το χώρο απέχοντας σχεδόν ολοκληρωτικά για μια ολόκληρη πενταετία! Και ξαφνικά στα 1982 κυκλοφόρησε το δίσκο "Σαν ξαφνικό ταξίδι" με μια σειρά χαμηλόφωνων τραγουδιών πάνω σε δική του μουσική, τα οποία αποτέλεσαν ένα ευχάριστο ξάφνιασμα και δημιούργησαν την προσδοκία για μια νέα πορεία του Θέμη Ανδρεάδη προς μια πιο "σοβαρή" κατεύθυνση, η οποία ωστόσο δεν υπήρξε ποτέ.
Ο συνθέτης και παραγωγός Νίκος Οικονόμου σημειώνει στο δίσκο:
Θαυμάζω πάντα τους ανθρώπους που λένε "Κόβω το τσιγάρο" και έτσι απλά χωρίς θεατρινισμούς, αφήνουν τα τσιγάρα και τον αναπτήρα στο τραπεζάκι και δεν το ξαναπιάνουν. Ίσως γιατί δεν το κατάφερα, ίσως γιατί δεν το ένιωσα... Μα πιο πολύ θαυμάζω τους ανθρώπους που λένε "κατεβαίνω από την πίστα" έτσι απλά χωρίς θεατρινισμούς και αφήνουν το μικρόφωνο ή το όργανο και δεν το ξαναπιάνουν. Ίσως γιατί το κατάφερα, ίσως γιατί το ένιωσα... Ο Θέμης είναι μια τέτοια περίπτωση. Στο απόγειο της δόξας του είπε ένα βράδυ: "Δεν ξανατραγουδάω", και το κράτησε. Συνέχισε όμως να καπνίζει... Τα σατιρικά τραγούδια και οι αμέτρητοι δίσκοι, είναι η γνωστή λίγο πολύ σε όλους μας πλευρά του Θέμη Ανδρεάδη. Το "Σαν ξαφνικό ταξίδι" είναι η άγνωστη πλευρά της ψυχής του. Είναι αυτό που τον εκφράζει, είναι ο λόγος που σταμάτησε να τραγουδά, είναι η ποίηση και αρμονία που έχει πάντα στην ψυχή του...
Πάντως ο δίσκος ακούστηκε με πολύ ενδιαφέρον στην εποχή του και μερικά τραγούδια ξεχώρισαν κι έγιναν αρκετά δημοφιλή στις ραδιοφωνικές εκπομπές. Χωρίς αμφιβολία το "Τραγούδι για καφενεία" σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου είναι ένα μεγάλο τραγούδι, από τα καλύτερα της δεκαετίας του '80, και ασφαλώς αξίζει να το προσέξουμε και να το ξανακούσουμε. Ο ίδιος ο Μάνος Ελευθερίου έγραψε τους στίχους στα μισά σχεδόν τραγούδια του δίσκου, ενώ τα υπόλοιπα έχουν στίχους του Λάζαρου Μπίκα. Ξεχωρίζει η γλυκύτατη μπαλάντα "Όλος ο κόσμος μου" με την αισθαντική ερμηνεία της Σοφίας Μιχαηλίδη. Σημειώνω επίσης το λαϊκότροπο παιγνιώδες "Θεόφιλε, Θεόφιλε" που υπογράφεται από τον Μίνωα Αμαριώτη, ο οποίος δεν είναι άλλος από τον ποιητή Μανώλη Αναγνωστάκη!
Στην ερμηνεία των τραγουδιών, εκτός από τον Θέμη Ανδρεάδη και τη Σοφία Μιχαηλίδη, έχουμε επίσης τον Γιάννη Θωμόπουλο και την άγνωστη Χριστίνα Χρυσικάκη (γνωστή ωστόσο αργότερα ως Χριστίνα Μαραγκόζη).

Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου 2016

Σταύρος Ξαρχάκος, Νίκος Γκάτσος - Νυν και Αεί (1974)

Μέσα στον κατακλυσμό της θεοδωρακικής πλημμυρίδας που σημειώθηκε το 1974, το έτος της Μεταπολίτευσης, ο Σταύρος Ξαρχάκος έδωσε ένα βροντερό παρών και στάθηκε ο πιο ανταγωνιστικός αντίποδας αυτού του ρεύματος. Γιατί η χρονιά εκείνη αποδείχθηκε ή πλέον παραγωγική για τον σπουδαίο συνθέτη, καθώς παρουσίασε μαζεμένους πέντε καινούργιους δίσκους και μάλιστα από τους σημαντικότερους της καριέρας του! Σημειώνω: "Το Μεγάλο μας Τσίρκο", "Συλλογή", "Κόκκινα Τριαντάφυλλα για Μένα", "Χωρίς Λόγια" και "Νυν και Αεί". Όλοι τους αριστουργηματικοί δίσκοι, έστω κι αν δε γνώρισαν όλοι την ίδια ευρεία αποδοχή από το κοινό.
Ας σταθούμε λοιπόν στον κύκλο τραγουδιών με το γενικό τίτλο "Νυν και Αεί", τον οποίο κατατάσσω στους κορυφαίους δίσκους που μας έδωσε συνολικά ο συνθέτης, πλάι στα "Ένα μεσημέρι", "Διόνυσε, καλοκαίρι μας" και "Ρεμπέτικο". Τείνω μάλιστα αυτόν να θεωρώ τον κορυφαίο του. Ένα σφριγηλό έργο με εξαιρετική μουσική έμπνευση, αριστουργηματικούς και πολυσήμαντους στίχους από τον Νίκο Γκάτσο, υποδειγματικές ερμηνείες από τη Βίκυ Μοσχολιού και τον Νίκο Δημητράτο, αλλά και μια λεπτοδουλεμένη ενορχήστρωση με λόγιες αποχρώσεις που αναδεικνύει διαυγέστατα τις υπέροχες μελωδίες των τραγουδιών. 
Πάντα χαμογελώ με συγκατάβαση, όταν ακούγοντας το δίσκο φέρνω στο μυαλό μου τη στενοκέφαλη αξιολόγησή του που είχα διαβάσει προ ετών στο γενικά συμπαθητικό τρίτομο έργο του Κώστα Μυλωνά "Ιστορία του Ελληνικού Τραγουδιού" (Κέδρος, 1992), όπου ο εν λόγω κριτικός (και παλιός μουσικός) προσπερνάει αδιάφορα το δίσκο με δυο επιπόλαιες αράδες που κάνουν λόγο για τραγούδια χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον! Ίσως θα όφειλε κάποια στιγμή ο κ. Μυλωνάς να διορθώσει το κραυγαλέο λάθος του αποκαθιστώντας τη δίκαιη αξιολόγηση αυτού του κορυφαίου έργου.
Ο δίσκος ξεκινά με το έξοχο ομώνυμο τραγούδι που ανασκαλεύει οδυνηρές εμπειρίες της δύσκολης εποχής που είχε προηγηθεί. Οι δυνατοί στίχοι ποιητικών αξιώσεων του Νίκου Γκάτσου φορτίζουν δυναμικάν την έμπνευση του συνθέτη σε κάθε τραγούδι και αφυπνίζουν συνειδήσεις. Αν θα θέλαμε να σταθούμε μόνο σε κάποιες ακρώρειες, θα ξεχωρίζαμε τα τραγούδια "Στον κάτω δρόμο", "Ο μαύρος ήλιος", "Ανώνυμον" και, πάνω απ' όλα, το σπαρακτικό adagio "Μεγάλη Παρασκευή". Κάθε πλευρά του δίσκου κλείνει μ' έναν λυτρωτικό επίλογο που παιανίζει το λαμπρό χορό της καινούργιας μέρας που ανατέλλει ("Ήρθε ο καιρός", "Εμείς που μείναμε").
Ανακαλύψτε αυτόν το δίσκο!

Πέμπτη 1 Σεπτεμβρίου 2016

Γιάννης Σπανός: Μια Κυριακή (1969)

Ο δίσκος "Μια Κυριακή" ιστορικά έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς σηματοδοτεί τη δυναμική στροφή του συνθέτη Γιάννη Σπανού από το νεοκυματικό ύφος, με το οποίο αγαπήθηκε πολύ στα χρόνια του '60, σε δρόμους λαϊκούς γνωρίζοντας εκ νέου μεγάλη επιτυχία και σ' αυτό το πεδίο. Η απαρχή λοιπόν αυτής της αλλαγής πλεύσης πιστώνεται στον συγκεκριμένο δίσκο που κυκλοφόρησε από την Columbia το 1969.
Επί της ουσίας πρόκειται για έναν πανέμορφο δίσκο πλημμυρισμένο από μελωδίες και ρυθμούς με όμορφες ερμηνείες και δεξιοτεχνική ενορχήστρωση. Ερμηνευτές οι τρεις κορυφαίοι εκείνον τον καιρό τραγουδιστές της εταιρίας, δηλαδή ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, η Βίκυ Μοσχολιού και ο ραγδαία ανερχόμενος Σταμάτης Κόκοτας. Δίπλα τους ένας νέος τραγουδιστής προερχόμενος από την ποπ σκηνή της εποχής, ο Χρήστος Εμμανουήλ, με θητεία στους Olympians, ο οποίος ερμηνεύει θαυμάσια δύο από τα τραγούδια του δίσκου. Ο συνθέτης μοιάζει να προσάρμοσε τις μελωδίες του πάνω στις συγκεκριμένες φωνές, με αποτέλεσμα να προκύψουν τεράστιες λαϊκές επιτυχίες.
Τα περισσότερα τραγούδια έχουν στίχους του παραγωγικότατου εκείνη την εποχή Λευτέρη Παπαδόπουλου, στο ξεκίνημα μιας πολύ αποδοτικής συνεργασίας του με τον συνθέτη. Το ομώνυμο τραγούδι ("Μια Κυριακή") και το τελευταίο ("Ο μπαγλαμάς") με τη φωνή του Μπιθικώτση ανήκουν σ' αυτόν και τραγουδήθηκαν πολύ. Το τραγούδι όμως που επισκίασε τα υπόλοιπα ήταν το "Πες πως μ' αντάμωσες" με τη φωνή του Σταμάτη Κόκοτα και στίχους πάλι του Λευτέρη Παπαδόπουλου. Με το τραγούδι αυτό ο Κόκοτας βρέθηκε μεμιάς στην κορυφή της δημοτικότητας. Πάντως το τραγούδι που εγώ άκουγα μανιωδώς μέχρι που κατέστρεψα το παλιό μου βινύλιο σ' αυτό το σημείο ήταν το "Θα σου στείλω περιστέρι" με τη φωνή του Εμμανουήλ. Και μέχρι σήμερα το ακούω με πολύ καλή διάθεση. Ωραιότατα επίσης είναι τα τραγούδια "Ξέχασες", "Μπρος στο μπαλκόνι σου", "Παίρνει τους δρόμους η καρδιά" και "Τι σου 'φταιξαν τα νιάτα μου".
Στίχους επίσης έγραψαν ο Μάνος Ελευθερίου, ο Κώστας Κωτούλας, ο Γιώργος Παπαστεφάνου και ο Κώστας Γεωργουσόπουλος (λίγο πριν γίνει Κ.Χ. Μύρης).